Fjala është diçka e thënë me gojë dhe e shqiptuar nëpërmjet një tingulli apo grupi tingujsh që tregon një kuptim, përshkrim, vend, kohë, lajm apo mendim.Fjala është pjesa themelore e marveshjes (komunikimit) gojor midis njerëzve.
Në të kaluarën, më e para nga të gjitha ishte fjala, asgjë nuk egzistonte para saj.Sot me gjithë mend, besimtarë apo jobesimtarë, ateistë, indiferentë e të tjerlë, të gjithë ne e perdorim fjalën çdo minut, çdo orë, çdo ditë.E pëerdorim kur flasim,por edhe kur mendojmë, kur jemi zgjuar, por edhe në ëndrrat tona.Fjala, është ajo që na lidh me të tjerët,ajo që na bën të shprehim ate çka kemi ndër mend.Me një fjalë, ne dhe fjala jemi një.
Mirëpo sot me fjalën, në këto situate depressive që kemi në të gjitha aspektet,në këto kohra të betejash politike,me fjalën luhet pak si shumë. Ajo përdoret vend, e pa vend,në radhë të pare për të ofenduar njëri-tjetrin, për të ofenduar rivalin politik.
Kujdes me fjalën…Fjala qendron në maje të gjuhës.Ajo lidhet për gjuhë e zgjidhet. Fjala lidhet edhe për të vërtetën, por edhe për gënjeshtrën. Fjala si e tillë jepet, por edhe të kthehet. Përmes fjalës shprehet besa dhe premtimi. Ka fjalë të buta, të mira, mirpo ka edhe fjalë të fëlliqura, të rënda. Fjala del nga zemra, por edhe rrëshqet nga goja. Fjala mund të jetë e shpifur, e ndaluar, por edhe e lire, mund të jetë edhe qesharake, por edhe serioze.
Kujdes me fjalen…Ajo është e ëmbël, mjaltë.Është edhe pelin e hidhur. Fjala i hap dyert e hekura, por edhe të ngujon, është freski për shpirtin, por është edhe ferr,shpatë. Prandaj ju njerëzit e popullit kujdes nuk ka lojë me fjalën. Ajo le trauma,ajo edhe vret.
Paolo Coelho thotë: “Nga të gjitha armët shkatruese të cilat njeriu i ka shpikur, më e tmershme dhe më e fuqishme ka qenë fjala. Thikat dhe shtizat kanë lënë gjurmë gjaku. Shigjetat kanë mundur të shihin edhe nga larg. Helmet gjithashtu janë zbuluar duke humbur veprimin e tyre vrastar. Kurse fjala ka arritur të zhdukë pa lënë gjurmë”.
Ka raste kur fjala bëhet melhem për varrë, por ka raste kur të prridh ta zë frymën. Ndonjëherë të jep flatra, herën tjetër të mbetet në fyt. Fjalën e lëshon si kanarinë, të kthehet si sorrë. Fjala është kokëfortë, e padëgjueshme, por edhe e dëgjueshme.Për ta bërë për vehte, ajo kërkon punë, vendosmëri e durim. Atëher renditet për mrekulli në fjali dhe kumbon bukur, bën dritë,herën tjetër të ikën si zogjtë shtegtarë duke lënë pas vetes një zbrazëti të pa pare, një hurdhë midis fjalisë, duke lënë edhe njolla të pashlyeshme. Jo rallë fjala ta sjell shpresën për ditë më të mira, por ajo di edhe të ta nxijë jetën.
Ka fjalë të pathëna, të heshtura, ka edhe të befasishme dhe tronditëse. Dostijevski thotë: “Ata që dinë të flasin,flasin shkurt”. Prandaj fjala matet, por edhe zgjatet. Fjala përcillet brez pas brezi, gojë më gojë, por bie edhe në greminat e harresës. Ajo zgjidhet, ajo rrespektohet, ajo edhe shkelet. Fjala të çmend e të qetson. Të ndjek prapa si hije gjithkund, deri në frymën e fundit.
Fjala ka vetëm dy ngjyra: të bardhë dhe të zezë. Fjala nuk është lojë. Ajo është e para ne librat e shenjtë, ajo ka peshë edhe në kanun, por është e pavlerë te politikanët, te trafikantët dhe maskarenjtë. Fjala e ndez fitilin e dashurisë, por edhe e kall flakën e urrejtes. Fjala nuk jeton e ndarë nga fjalia, nga konteksti dhe nga kuptimi.
Me fjalën nuk ka lojë. Kujdes me të. Kujdes ju njerëzit e popullit… Ju që e keni amanet nga stërgjyshërit tonë ta ruani fjalën.
Qani Osmani
( Filozof dhe Sociolog i diplomuar) .
